საბანკო მონოპოლიის დაძლევა და სამართლიანი ფინანსური გარემოს შექმნა
ადრესატი: საქართველოს პარლამენტი, საქართველოს მთავრობა, საქართველოს ეროვნული ბანკი, საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრო.
წინასიტყვაობა
საქართველოს კონსტიტუციით გარანტირებულია თავისუფალი ეკონომიკური საქმიანობა, რომელიც უნდა ემსახურებოდეს საზოგადოებრივ ინტერესებსა და სამართლიან კონკურენციას. დღეს, საქართველოს საბანკო სექტორი ხასიათდება მაღალი კონცენტრაციით (მონოპოლიური ნიშნებით), სადაც ბაზრის უმეტესი წილი გადანაწილებულია ორ ძირითად მოთამაშეზე. ეს მდგომარეობა პირდაპირ აისახება მოქალაქეების ჯიბეზე:
- მაღალი საპროცენტო განაკვეთები და საკომისიოები: კონკურენციის არარსებობა ბანკებს საშუალებას აძლევს შეინარჩუნონ მაღალი ფასები, რაც კრედიტებს ნაკლებად ხელმისაწვდომს ხდის ბიზნესისა და მოსახლეობისთვის.
- არასაკმარისი არჩევანი და ინოვაცია: ფინანსური პროდუქტების მრავალფეროვნება და ინოვაციური სერვისების დანერგვა შეზღუდულია.
ჩვენ, მოძრაობა „ერთიერი • საქართველო გაბრწყინდება“ და საქართველოს მოქალაქეები, მიგვაჩნია, რომ საბანკო სექტორის დემონოპოლიზაცია და ჯანსაღი კონკურენტული გარემოს შექმნა არის სტრატეგიული აუცილებლობა ქვეყნის ეკონომიკური ზრდისა და მოქალაქეების ფინანსური კეთილდღეობისთვის.
შენი ხმა ისტორიას შეცვლის.
პრობლემის ანალიზი — მონოპოლიის ტვირთი
საბანკო სექტორის არსებული კონფიგურაცია, სადაც დომინანტი ბანკები აკონტროლებენ ბაზარს, მძიმე გავლენას ახდენს რამდენიმე კრიტიკულ მიმართულებაზე:
- ეკონომიკური ზრდის შეფერხება: მცირე და საშუალო ბიზნესისთვის (მსბ) ძვირი კრედიტი ზღუდავს ინვესტიციებს, ხელს უშლის ახალი სამუშაო ადგილების შექმნას და აფერხებს ეკონომიკის განვითარების ტემპს.
- სოციალური უთანასწორობა: მოსახლეობისთვის მაღალპროცენტიანი სესხები ამძიმებს ფინანსურ ტვირთს და ხელს უწყობს ვალების ხაფანგის შექმნას, რაც აღრმავებს სიღარიბესა და სოციალურ დაუცველობას.
- კაპიტალის დეფიციტი: საქართველო ვერ ახერხებს მსხვილი საერთაშორისო საბანკო კაპიტალის მოზიდვას, რომელსაც შეეძლო შეეტანა ბაზარზე იაფი ფულადი რესურსი და გაეზარდა ადგილობრივი ფინანსური სტაბილურობა.
ჩვენი მოთხოვნა — კონკურენციის გაზრდა და უცხოური ინვესტიციების მოზიდვა
ჩვენ ვითხოვთ, რომ ხელისუფლებამ მიიღოს სპეციალური ზომები საბანკო სექტორში ჯანსაღი კონკურენციის დასამკვიდრებლად და უცხოური ბანკების მოზიდვის მიზნით, რომელიც დაეფუძნება შემდეგ პრინციპებს:
1. საინვესტიციო გარემოს გაუმჯობესება უცხოური ბანკებისთვის
- სტიმულირების პაკეტი: შეიქმნას სპეციალური სახელმწიფო პროგრამა (შეღავათების პაკეტი) მსხვილი, სანდო საერთაშორისო ბანკების მოსაზიდად. ეს შეიძლება მოიცავდეს საგადასახადო შეღავათებს, ლიცენზირების პროცესის მაქსიმალურ გამარტივებას და საწყის ეტაპზე მარეგულირებელი მოთხოვნების ოპტიმიზაციას.
- საერთაშორისო სტანდარტების დანერგვა: ეროვნულმა ბანკმა უნდა უზრუნველყოს მარეგულირებელი გარემო, რომელიც იდენტური იქნება ევროკავშირის წევრი ქვეყნების სტანდარტებისა, რაც გაუადვილებს ახალ მოთამაშეებს ოპერირებას.
- კომუნიკაციის გაძლიერება: სახელმწიფომ აქტიურად უნდა იმუშაოს საერთაშორისო ფინანსურ ინსტიტუტებთან, რათა წარმოაჩინოს საქართველოს ბაზარი, როგორც მიმზიდველი და სტაბილური პლატფორმა რეგიონში გაფართოებისთვის.
2. მონოპოლიური რისკების შეზღუდვა
- კონკურენციის სააგენტოს უფლებამოსილება: კონკურენციის სააგენტოს მიეცეს მეტი უფლებამოსილება და რესურსი, რათა ეფექტურად გამოიკვლიოს საბანკო პროდუქტების ფასწარმოქმნა და მკაცრად აღკვეთოს ნებისმიერი კარტელური გარიგების ან დომინანტი პოზიციის ბოროტად გამოყენების ნიშნები.
- დამატებითი ბარიერების მოხსნა: მოიხსნას ყველა არასაჭირო ადმინისტრაციული და ბიუროკრატიული ბარიერი, რომელიც აფერხებს როგორც ახალი უცხოური ბაპნკების, ისე ადგილობრივი მცირე ფინანსური ინსტიტუტების ზრდას.
დასკვნა
საქართველოს ეკონომიკის მომავალი დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად სწრაფად შევძლებთ ჩვენი ფინანსური სისტემის დივერსიფიცირებას და ჯანსაღი კონკურენციის შექმნას. ახალი მსხვილი ბანკების მოზიდვა გამოიწვევს საპროცენტო განაკვეთების შემცირებას, გაზრდის კრედიტების ხელმისაწვდომობას და სამართლიან ფინანსურ ტვირთს დააკისრებს მოქალაქეებს.
მოვითხოვთ, შეიქმნას უწყებათაშორისი სამუშაო ჯგუფი (ეროვნული ბანკის, ფინანსთა სამინისტროსა და სამოქალაქო სექტორის მონაწილეობით), რომელიც დაუყოვნებლივ დაიწყებს ამ სტრატეგიული მიზნების მისაღწევად საჭირო საკანონმდებლო ცვლილებებსა და მარეგულირებელი პოლიტიკის შემუშავებაზე მუშაობას.
ერთად დავიცვათ ჩვენი ეკონომიკა მონოპოლიისგან და შევქმნათ სამართლიანი ფინანსური მომავალი.
პატივისცემით, საზოგადოებრივი მოძრაობა „ერთიერი • საქართველო გაბრწყინდება“ და საქართველოს მოქალაქეები.
